Pałac Butrymowiczów w Pińsku

Rezydencja Butrymowiczów w Pińsku zachowała się do naszych czasów. Barokowo-klasycystyczny pałac został zbudowany w l. 1784-90 wg projektu wileńskiego architekta Karola Schildhausa dla Mateusza Butrymowicza.

Na miano stolicy Polesia Pińsk zasłużył w wyniku podjętej w drugiej połowie XVIII w. budowy ważnych poleskich dróg wodnych: Kanału Ogińskiego (1767-1783), łączącego Jasiołdę ze Szczarą, a więc dorzecze Prypeci z dorzeczem Niemna oraz Kanału Królewskiego (1775-1783), łączącego z kolei Prypeć z Bugiem, czyli z dorzeczem Wisły. Oba szlaki wodne, otwierające połączenia wodne z Morza Czarnego (przez Dniepr i Prypeć) do Bałtyku (przez Niemen i Wisłę), zbiegały się pod Pińskiem, czyniąc z miasta śródlądowy port o międzynarodowym znaczeniu. Wielką rolę w zainicjowaniu budowy tych dróg wodnych, a także wiodących do Pińska nowych traktów lądowych, odegrał jeden z najwybitniejszych przedstawicieli pińskiej elity Mateusz Butrymowicz (1745-1815), podstarości, sędzia grodzki i właściciel rozległych dóbr w okolicy, przyjaciel i zaufany hetmana Michała Ogińskiego. Z okazji zakończenia budowy obu kanałów oraz nowego traktu przez nieprzebyte dotąd Błota Pińskie, wiosną 1784 r. Butrymowicz zaprosił do Pinska króla Stanisława Augusta i jeszcze jesienią tego roku gościł go w mieście, zgotowawszy mu wspaniałe przyjęcie.

Rezydencja Butrymowiczów w Pińsku zachowała się do naszych czasów. Barokowo-klasycystyczny pałac został zbudowany w l. 1784-90 wg projektu wileńskiego architekta Karola Schildhausa dla Mateusza Butrymowicza. W 2 poł. XIX w. pałac stał się własnością rodziny Skirmunttów i pozostawał w jej ręku do 1930 r. kiedy to został sprzedany miejscowej kurii na siedzibę biskupów pińskich. Po II wojnie światowej mieścił się tu pałac młodzieży i pionierów, a obecnie jest tu Urząd Stanu Cywilnego. Pałac jest budynkiem wzniesionym na wysokiej podmurówce, na planie podkowy otwartej w stronę rzeki Piny. Parterowy korpus środkowy ma od strony dziedzińca ryzalit z pięcioma łukowato zamkniętymi porte-fenetrami oraz trójkątnym frontonem. Od strony ulicy znajduje się półkolisty ryzalit z czterema półkolumnami i balkonem otoczonym żeliwną balustradą. Szczyty dwukondygnacyjnych skrzydeł bocznych zaopatrzone są od strony dziedzińca w czterokolumnowe portyki zwieńczone trójkątnymi frontonami. Elewacje zdobią gzymsy, fryz, trójkątne nadokienniki i boniowanie. W korpusie środkowym zachowała się paradna sala owalna.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski