Czarny Las

Czarny Las to duży kompleks leśny położony o kilka kilometrów na zachód od Stanisławowa, (czyli obecnego Iwano-Frankowska na Ukrainie), który w okresie okupacji hitlerowskiej był miejscem masowych egzekucji mieszkańców tego miasta.

Niemcy zajęli Stanisławów w końcu lipca 1941 r. Wkrótce potem ukraińska policja pomocnicza na rozkaz hitlerowców, na podstawie wcześniej sporządzonych list, rozpoczęła masowe aresztowania przedstawicieli polskiej inteligencji, a także niektórych Ukraińców. W połowie sierpnia aresztowani zostali rozstrzelani w Czarnym Lesie. Dokładna liczna zamordowanych nie jest znana, szacuje się ją na 200-300 osób, wśród których było ok. 130 nauczycieli stanisławowskich szkół. Odpowiedzialnym za tę egzekucję był szef SS i gestapo w Stanisławowie SS-Hauptsturmführer Hans Krüger. Plutonem egzekucyjnym bezpośrednio dowodzili odznaczający się szczególnym okrucieństwem pochodzący ze Stanisławowa volksdojcze – bracia Johann i Wilhelm Mauerowie, przed wojną obywatele polscy i oficerowie WP. Później w Czarnym Lesie dokonywano kolejnych egzekucji. Ocenia się, że do końca 1941 r. mogło tam zostać zamordowanych do 800 osób.

Zbiorowe mogiły ofiar egzekucji zostały odkryte w 1988 r. przez mieszkającego obecnie w Polsce stanisławowianina Adama Rubaszewskiego i jego syna Pawła. Staraniem byłych i obecnych stanisławowian i ich rodzin, przy współpracy oddziału towarzystwa “Memoriał” w Iwano-Frankowsku oraz tamtejszego Towarzystwa Kultury Polskiej, dzięki bezinteresownej pomocy filii polskiej firmy “Energopol” w Bohorodczanach, mogiły ogrodzono i uporządkowano, ustawiono na nich krzyże i tabliczki, obok zaś wzniesiono pomnik z krzyżem i tablicą pamiątkową. Wykonanie tablicy i projekt pomnika sfinansowała polska Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (ROPWiM). Uroczyste poświęcenie pomnika odbyło się w 1991 r. W 10 lat później mogiły zostały wyremontowane i otrzymały nowe ogrodzenia, zaś cały teren uporządkowano i rozplanowano ścieżki dojściowe. Prace te także były finansowane przez ROPWiM.

Mogiły w Czarnym Lesie znajdują się o 7 km na północny zachód od centrum Stanisławowa, w pobliżu obwodnicy omijającej miasto od zachodu, o ok. 2 km na południowy zachód od miejsca, gdzie łączy się ona z szosą ze Stanisławowa do Kałusza. W lesie, w odległości ok. 150 m na zachód od obwodnicy, znajduje się 8 zbiorowych mogił, w których złożono szczątki ofiar hitlerowskich egzekucji. Na ogrodzonych mogiłach ustawiono krzyże z tabliczkami, zaś na niewielkim placyku w ich pobliżu stoi pomnik w formie kamiennego kopczyka zwieńczonego dużym metalowym krzyżem z cierniową koroną oraz tablicą z pamiątkowym napisem w języku polskim i ukraiński oraz sentencją z Mickiewicza: “Jeśli zapomnę o nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie”.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply