Cerkiew obronna w Synkowiczach

W Synkowiczach (Сынковічы) koło Słonimia na Białorusi zachował się cenny zabytek architektury późnogotyckiej – cerkiew obronna p.w. św. Michała, zbudowana w 1 poł. XVI w., przebudowana w l. 1880‑81, początkowo prawosławna, później unicka, po likwidacji unii w 1839 r. ponownie prawosławna.

W okresie międzywojennym w l. 1926-34 działała tu parafia obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (neounicka), prowadzona przez jezuitów z misji w Albertynie pod Słonimiem. Po 1934 r. świątynia stała się ośrodkiem parafii rzymskokatolickiej. Po II wojnie światowej cerkiew była zamknięta i służyła jako magazyn, a w 1990 r. przejęli ją prawosławni i przywrócili do kultu. Świątynia stoi na skraju pól poza zabudowaniami wsi w otoczeniu starych drzew i kamiennego ogrodzenia. Jej sylwetka odznacza się pięknymi proporcjami. Wzniesiono ją na planie lekko pochylonego czworoboku z trzema połkoliście zamkniętymi apsydami. Cerkiew nakrywa wysoki dach dwuspadowy, apsydy są nakryte wspólnym dachem namiotowym. Grubość ścian wynosi 1,5 m. Naroża cerkwi flankowane są czterema wieżami z otworami strzelniczymi. Wieże przy fasadzie są u dołu czworoboczne i podparte szkarpami, u góry zaś ‑ ośmioboczne. Wieże tylne są cylindryczne. Każdą ze ścian bocznych podpierają dwie masywne szkarpy. Wokół świątyni, w górnej części ścian, ciągnie się pas machikuł. Drugi, niższy pas machikuł biegnie przez apsydy i dolne kondygnacje tylnych baszt. Ozdobą cerkwi jest wysoki trójkątny szczyt fasady, z kilkoma pasami wnęk różnej wielkości. Wejście prowadzi przez dobudowaną w późniejszym okresie kruchtę. Trzynawowe halowe wnętrze nakrywają sklepienia krzyżowe z żebrowaniem, wsparte na czterech ośmiobocznych filarach. Obok cerkwi stoi dwukondygnacyjna dzwonnica.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski