Rosyjski think-tank kwestionuje poparcie Kremla dla Syrii

Ceniony moskiewski think tank opublikował raport, który może sprowokować jeszcze więcej pytań na temat zasadności bezkompromisowego poparcia udzielonego przez Rosję syryjskiemu reżimowi. Stwierdza się w nim, że Rosja ma tak naprawdę bardzo niewiele – jeśli w ogóle jakieś – podstawowych interesów narodowych, których obrona musiałaby skłaniać Kreml do pomocy Syrii.

Piętnaście miesięcy po rozpoczęciu krwawego powstania w Syrii, uparta obrona damasceńskiego reżimu przez prezydenta Rosji Władimira Putina skłoniła do głębokiego namysłu wielu ekspertów na Zachodzie. W niedawnej podróży na Bliski Wschód Putin ponowił odmowę uwzględnienia sankcji wobec Damaszku trzymając stronę prezydenta Baszara al-Assada, mimo, że los tego polityka jest coraz bardziej niepewny.

Zgodnie z raportem Centrum Analiz Strategii i Technologii (CAST), firmy doradczej z silnymi powiązaniami z kompleksem obronnym Rosji, poparcie Moskwy udzielone Syrii wydaje się być bardziej emocjonalne niż racjonalne. To co charakteryzuje politykę Kremla w kwestii Syrii, to konsensus elit, które „skupiły się wokół żądania, aby ‘nie dopuścić do utraty Syrii’”, co mogłoby spowodować „zanik ostatnich śladów upiornej sowieckiej siły” na Bliskim Wschodzie. Zdaniem CAST, „sytuacja w Syrii skupia wszystkie zewnętrzne obawy polityczne oraz fobie i kompleksy rosyjskich polityków i rosyjskiej elity”.

Według CAST, rzeczywista stawka Rosji w Syrii nie jest znaczna. Eksport rosyjskiej broni do Damaszku został opisany jako „znaczący, ale nie kluczowy” (to tylko 5 procent całości eksportu broni w zeszłym roku) a ostatnią zagraniczną moskiewską bazę wojskową poza obszarem byłego ZSRR w Tartus nazwano czymś niewiele więcej znaczącym niż molo i pływający warsztat wypożyczony z Floty Czarnomorskiej. Raport przekonuje, że Tartus ma „bardziej symboliczną niż praktyczną wartość dla rosyjskiej marynarki wojennej” i jego strata „nie miałaby istotnego wpływu na potencjał morski Rosji”.

CAST podał też szczegóły dotyczące sprzedaży rosyjskiego uzbrojenia do Damaszku, począwszy od 2006 roku. Badania wykazały, że spośród 5,5 mld dolarów uzgodnionych w umowach sprzedaży Syrii systemów obrony powietrznej, obrony nadbrzeżnej oraz myśliwców, tylko 1 mld USD został wypłacony do tej pory – i umowy są często opóźniane przez Moskwę z powodu politycznych nacisków USA lub Izraela. Raport wskazuje, że kilka umów nie doszło do skutku, jak na przykład umowy sprzedaży systemów ziemia-powietrze S-300PMU (odpowiednik amerykańskiego Patriota), czy podobny kontrakt na rakiety Iskander. Kontrakt na osiem MiG-31 również został anulowany.

Zdaniem CAST, eksport rosyjskiego uzbrojenia do Syrii jest „od dawna podporządkowany jej stosunkom z Zachodem”, nawet jeśli oznacza to straty handlowe. Ponadto, osłabiona po rewolucji Syria, nawet jeśli al-Assad miałby pozostać przy władzy, „prawdopodobnie nie będzie dokonywała dużych zakupów rosyjskiego uzbrojenia… nie może być też postrzegana jako główny partner wojskowy”.

Podczas gdy rosyjscy urzędnicy zaprzeczyli, że sprzedawano do Syrii jakiegokolwiek uzbrojenie, które mogłyby być użyte przeciwko cywilnym uczestnikom protestów, to wydaje się, że nie dotyczy to obszernego programu modernizacji sowieckiego sprzętu, który był realizowany w ostatnich pięciu latach. Raport zawiera kilka szczegółów na temat rozległej modernizacji i remontów posowieckich urządzeń. W 2011 roku, według CAST, Rosja zaczęła modernizację 1000 czołgów T-72 z udziałem rosyjskich pracowników i sprzętu wysłanego do Syrii.

Ta praca modernizacyjna dotyczy również szeregu samolotów bojowych, tak jak i 20 śmigłowców uderzeniowych Mi-25, naprawianych od 2008 roku. Ostatnie trzy z nich znajdują się na pokładzie MV Alaed, statku towarowego, który w tym miesiącu został zmuszony do powrotu do Rosji, po wycofaniu jego ubezpieczenia przez brytyjską firmę z powodu europejskich sankcji unijnych wobec wwozu broni do Syrii. W niedzielę Alaed zadokował w porcie w Murmańsku, ponownie zarejestrowany jako statek rosyjski, i kontynuował swą podróż do Syrii.

Charles Clover

„Financial Times”

Tłum. Jarosław Maciaszek