Na marginesie ukończonej korekty

Życie Józefa Piłsudskiego to nie tylko walka z Rosją, ale także i myśl zabezpieczenia płodów zwycięstwa nad Rosją. Nie dość jest zdobyć, odzyskać, wyzwolić się, trzeba także zdobyte, odzyskane, wyzwolone zabezpieczyć, inaczej znów spotkamy się z katastrofą tylko o parę poziomów gorszą.

Właśnie skończyłem pierwszą korektę mej nowej książki Klucz do Piłsudskiegoi zamyśliłem się nad dość banalnym tematem: jak to dawno, jak wszystko się zmieniło. Książka moja kończy się u wrót tamtej wielkiej wojny, a więc 30 lat temu tylko, a jednak tamte czasy odeszły od nas w dal, widzimy je dziś na linii historycznego horyzontu nieomal na równi z czasami Ludwika XVI. Pomyślcie tylko, Marszałek urodził się w sześć lat po zniesieniu pańszczyzny, jego piastunka i lokaje z dzieciństwa byli dawnymi poddanymi jego ojca.

W książce mej starałem się być obiektywny i wobec carów, i wobec Róży Luksemburg czy Jogichesa, i zapewne dlatego właśnie poniosę za nią cięgi. Ale niepozbawiona jest ona aktualności: starałem się wykazać, że życie Józefa Piłsudskiego to nie tylko walka z Rosją, ale także i myśl zabezpieczenia płodów zwycięstwa nad Rosją. Nie dość jest zdobyć, odzyskać, wyzwolić się, trzeba także zdobyte, odzyskane, wyzwolone zabezpieczyć, inaczej znów spotkamy się z katastrofą tylko o parę poziomów gorszą. Za Wilhelma i Mikołaja było nam w Polsce lepiej niż jest obecnie za Hitlera i Stalina. Koncepcje Piłsudskiego w stosunku do Rosji były to koncepcje nie tylko wyzwolenia się spod jej ucisku, ale i zabezpieczenia tej wolności na przyszłość. Planując, jakby się dziś powiedziało, zdobycie niepodległości, Piłsudski planował, a tym samym zapewniał dalsze zabezpieczenie tej niepodległości. Tak powinien myśleć i rozumować prawdziwy mąż stanu! Dzisiaj w Londynie przy otwartych oknach na świat „planują” nasi urzędnicy i publicyści, a jakże im brakuje tych elementów męża stanu, który miał Piłsudski, gdy był zaledwie kierownikiem studencko-robotniczych konspiracji i urzędował w Lipniszkach, na przedmieściach Wilna lub w zaułkach zadymionej Łodzi.

Grzebiąc się w dokumentach dotyczących działalności Piłsudskiego sprzed tamtej wojny znalazłem pewien dokument druzgoczący, który wskazuje, że myśl polityczna reprezentowana dzisiaj przez pana Grażyńskiego uważana być może za przeciwny biegun polityczny programu Piłsudskiego. Pod tym względem przekonania Piłsudskiego wątpliwości żadnych budzić nie mogą.

Powiedział mi pewien literat pochodzenia żydowskiego, że dzieli ludzi na cztery kategorie: pierwsza to goj z żydowską głową, drugato Żyd z żydowską głową, trzecia – goj z gojowską głową i czwarta –Żyd z gojowską głową. Walka elementu żydowskiego z aryjskim to przeważnie walka elementu inteligencji z elementami charakteru. Dzieje Piłsudskiego od 1893 do 1914 roku,w socjalistycznej epoce Marszałka, wypełnione są jego walką z elementem żydowskim. Piłsudski podświadomie nie był socjalistą, i Piłsudski całkiem świadomie usiłował z socjalizmu polskiego zrobić instrument walki o niepodległość. Ale Żydzi, którzy zaludniali wtedy w Polsce, jak i w całej Europie, organizacje socjalistyczne również czynili z socjalizmu instrument walki o emancypację i równouprawnienie narodowości. W socjalizmie spotkały się i zetknęły się w łeb w łeb dwa nacjonalistyczne egoizmy, dwie wielkie siły: ruchliwość inteligencji żydowskiej oraz charakter i inteligencja Piłsudskiego. W czasie pognębienia socjalizmu Piłsudski sam zostaje na placu, zwyciężywszy Mendelsona, potem przychodzi reakcja wpływów żydowskich, rewolucja rosyjska, element żydowski zwycięża. Piłsudski i jego niepodległościowa grupa w 1906 roku usunięta jest z PPS ale tworzy partię równoległą, Frakcję Rewolucyjną, która po kilku latach likwiduje antyniepodległościową PPS-Lewicę, wyrzuca ją z granic społeczności polskiej. Jak wiadomo PPS-Lewica znalazła się w partii komunistycznej.

Dzieje polskiego ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim w epoce przez moją książkę rozpatrywanej, to jest od 1893 do 1914 roku są wyrazem walki dwóch nacjonalizmów, żydowskiego i polskiego, z caratem; żydowski walczy z caratem o emancypację i równouprawnienie, polski, uosobiony Piłsudskim, o niepodległość. Cele Piłsudskiego są dalsze i trudniejsze. W 1906 roku dochodzi do rozstania się, element żydowski chce nadal walczyć z caratem, ale nie chce walczyć z Rosją, przeciwnie, dąży do zidentyfikowania się z siłami rewolucyjnej Rosji; Piłsudski uważa rewolucję rosyjską jedynie za chwilowego i okazyjnego sojusznika.

Analogicznie jest teraz: Żydzi walczą z Hitlerem, Polacy z Hitlerem i z Niemcami.

Książka moja przekreśli naukowo bezzasadną legendę, że PPS, że ruch socjalistyczny w Polsce miał państwowo-niepodległościowy charakter, wykaże, na jakie wysiłki musiał się zdobywać Piłsudski, aby hasło niepodległości tej partii zaszczepić i w niej je utrzymać. Twierdzenie p. Ciołkosza, że „I Proletariat” walczył o wolność Polski, jest błędem historycznym. Dzieje Piłsudskiego pomiędzy 1893 a 1914 rokiem to nie tylko historia walki o niepodległość z rządem rosyjskim, ale także historia walki o hasło niepodległości wewnątrz Polskiej Partii Socjalistycznej.

Stanisław Cat-Mackiewicz

Fragment książki Albo-albo, Wydaniwctwo Universitas, Kraków 2014.

Portal KRESY.PL jest patronem medialnym wydania „Pism wybranych” Stanisława Cata-Mackiewicza w Wydawnictwie Universitas.