Zamek w Sidorowie

W Sidorowie w samym środku wsi stoi zamek usytuowany na skalistym cyplu, wokół którego wije się potok Suchodół. Wzniesiono go na planie wydłużonego prostokąta, co warunkowało specyficzne ukształtowanie terenu. Zamek wyposażono w umocnienia w postaci masywnych bastej, trój-kondygnacyjnych baszt i trójkątnej wieży strażniczej. W trakcie oblężenia dodatkowo spiętrzano rzeczkę, co umożliwiało obronę zamku.

W 1640 roku budowę sidorowskiej twierdzy rozpoczął hetman polny koronny i wojewoda czernihowski – Marcin Kalinowski, który w 1648 roku w wyniku klęski pod Korsuniem na dwa lata trafił do niewoli tatarskiej, a po uwolnieniu dowodził lewym skrzydłem wojsk polskich w bitwie pod Beresteczkiem. Zasłynął jako nieudolny wódz nie cieszący się autorytetem wśród podwładnych. W końcu zaskoczony nagłym atakiem kozackim, wraz z synem poległ w bitwie pod Batohem w 1652 roku.

W czasie najazdu osmańskiego w 1672 roku Sidorów, podobnie jak większość dawnego województwa Podolskiego, opanowali Turcy. Polacy odzyskali zamek w 1673 roku. Przez kolejne dwa lata w sidorowskiej twierdzy stacjonował polski garnizon dowodzony przez Jana Samuela Chrzanowskiego, który następnie wycofano do obrony zamku w Trembowli. W 1675 roku opuszczoną twierdzę ponownie zajęli a następnie zburzyli Turcy. Dopiero w 1718 roku zamek odbudował wspomniany wcześniej starosta i kasztelan – Marcin Kalinowski, przedstawiciel bocznej linii rodu Kalinowskich. W trakcie XVIII wieku właściciele zamku zmieniali się parokrotnie. Opuszczona pod koniec XVIII wieku twierdza zaczęła popadać w ruinę.

Od końca XVIII wieku do wybuchu II wojny światowej Sidorowem władał wywodzący się z Kurlandii ród Paygertów (przed 1870 rokiem obowiązywała pisownia Pajgert). Około 1840 roku Paygertowie zbudowali w Sidorowie klasycystyczny dworek otoczony parkiem i ozdobiony fontannami. Była tam bogato wyposażona biblioteka. Dwór i park zniszczono po 1945 roku. Mauzoleum rodu Paygertów znajduje się na pobliskim cmentarzu katolickim, zupełnie zarośniętym i zaniedbanym.

Po wojnie Sowieci próbowali wysadzić twierdzę w powietrze. Próby nie powiodły się. Zamek stopniowo rozbierano na budulec. Malowniczo położone ruiny przedniej części zamku – ciekawostka architektoniczna Podola widniejąca na zdjęciach i pocztówkach – przetrwały w sąsiedztwie przepięknej kresowej scenerii zakoli granicznej rzeki Zbrucz.(za polskieradio.pl)

Zdjęcia powstały dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Kultury Chrześcijańskiej im. ks. Piotra Skargi w Krakowie.

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply