Pejpus

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, pod red. F. Sulimirskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1880, s. 880.Czudzkie jez.

, inaczej Czuchońskie lub Pejpus, ma 3087 w. kw. rozl., z tego 625 w pow. dorpackim, 1438 w gub. petersburskiej, 468 w gub. estońskiej, 443 w gub. pskowskiej, 112 w pow. werroskim. Na jeziorze znajduje się wiele wysp, z których główniejsza Porka. Przetok między Pskowskiem a Cudzkiem je­ziorem coraz płytszym się staje i dla tego żegluga utrudnia się. Brzegi są w ogólności piaszczyste. Z Czudzkiego jeziora do zatoki Fińskiej płynie rzeka Karowa, do niego zaś z tejże zatoki wpada Embach. Do jeziora Pskowskiego wpada rzeka Wielika. Na dwóch jeziorach, między miastami: Pskowem, Narwą, Hdowem i Dorpatem odbywa się znaczna żegluga. Główne przystanie znajdują się w mie­ście Pskowie, Hdowie i przy wiosce Skamii przy ujściu rzeki Narowy. W jeziorze połów ryb dosyć znaczny; poławiają się: łososie, le­szcze, sądaki a w południowych częściach wielka ilość stynki. W r. 1702 na Czudzkiem jeziorze stoczona była bitwa pomiędzy rossyjską a szwedzką flotą.