Należy zacząć od Styrczy

Jeżeli jakiś polski turysta chce poznać wszystkie uroki Mołdawii, to bezwzględnie powinien odwiedzić Bielce i Styrczę. Powinien zacząć od tej drugiej, która to wieś jest dla polskiej mniejszości w Mołdawii niezwykle ważna. Tutaj tkwią korzenie polskiej mniejszości w północnej Mołdawii. Polacy z innych miejscowości, zapytani o rodzinne korzenie natychmiast mówią, iż tkwią one w Styrczy.

Skansen polskości

W odróżnieniu od innych wsi polskich powstała ona stosunkowo późno, gdyż w 1896 r., lecz właśnie ona przetrwała do dziś stanowiąc swoisty skansen polskości. Założył ją Michał Wojewódzki, który zebrał 34 Polaków z Kamieńca Podolskiego i Chocimia, którzy niedaleko Prutu planowali założyć polską kolonię i rozpocząć gospodarowanie na własną rękę. Zakupili wspólnie 502 dziesięciny ziemi i rozpoczęli nowe życie. W latach trzydziestych XX w. wieś liczyła ośmiuset mieszkańców. Ten dynamiczny rozwój Styrczy był efektem prężności demograficznej polskich rodzin, z których każda miała średnio nie pięcioro, ale co najmniej dziesięcioro, a bywało, że i piętnaścioro dzieci. Część z nich usamodzielniając się zakładała inne miejscowości lub osiedlała się w miastach – głównie w Bielcach, i tam często robiąc karierę. Wiele wywodzących się ze Styrczy rodzin utworzyło klany, których przedstawicieli można spotkać nie tylko w Mołdawii, ale również w Rumunii i w Polsce. Wystarczy wspomnieć chociażby o klanie Kotylewiczów, bardzo zasłużonego dla trwania polskości między Prutem a Dniestrem. Obecnie Polacy w Styrczy stanowią jedną wielką rodzinę…

Szczegóły historii wsi każdy turysta z Polski pozna oczywiście na miejscu, ponieważ wieś jest dobrze zorganizowana i posiada nawet muzeum prezentujące jej historię oraz etnografię. Jego założycielką, kustoszem i przewodniczką po nim jest Lilia Górska. Placówka ta mieści się w gospodarstwie zbudowanym w czasach pierwszych osadników. Wybudował je dziadek pani Górskiej Grzegorz Dobik, później mieszkali w nim jej rodzice, Szymon i jego żona Petronela. Ekspozycja zorganizowana w oparciu o opiekę merytoryczną Katedry Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego jest z pewnością godna uwagi, a pani Lilia Górska jest świetnie zorientowana w historii Polaków w Mołdawii i spotkanie z nią może znacznie poszerzyć horyzonty każdego, kto interesuje się tą problematyką.

Kultura polska w Styrczy

Muzeum nie jest jedyną placówką związaną z polskością w Styrczy. Znajduje się w nim także “Dom Polski”. We wsi działa bowiem również polskie stowarzyszenie pod tą samą nazwą. Istnieje też katolicka parafia obsługiwana przez księdza rumuńskiego, który przyjechał do Mołdawii wesprzeć tutejszy Kościół. Polskich księży niestety brakuje i miejscowy biskup zmuszony jest wysyłać księży, których aktualnie ma do dyspozycji.

Styrcza dla turystów

We wsi można też bez problemu znaleźć nocleg – zarówno w “Domu Polskim”, jak i indywidualnych polskich gospodarzy. Wielu z nich właśnie z myślą o gościach z Polski zaczęło zajmować się agroturystyką, wielu z nich oferuje pokój z wyżywieniem. Tutejsi Polacy organizują też ogniska i wycieczki po całej okolicy. W Styrczy jest możliwość kąpieli w jeziorze, a także łowienia ryb. Z powodzeniem można w niej spędzić dwa dni, a czas pobytu wykorzystać do zaaklimatyzowania się w Mołdawii. Ze Styrczy najlepiej pojechać następnie do Bielc.

Dotarcie do Styrczy wymaga niestety dysponowania własnym samochodem, gdyż jest to najpewniejszy środek lokomocji. Jeżeli chcemy zacząć zwiedzanie Mołdawii od Styrczy, to musimy przekroczyć granicę Republiki Mołdawskiej w godzinach rannych, aby za dnia dotrzeć do wsi. Od granicy do Bielc jedzie się całe trzy godziny, a od Bielc trzeba nadłożyć jeszcze godzinę. Droga nie jest najlepsza i nienajlepiej także oznaczona – należy jechać na Głodiany, a tuż przed nimi skręcić w prawo, droga sama nas zaprowadzi dalej.

Przed wyjazdem do Styrczy warto zadzwonić wcześniej do dyrektora “Domu Polskiego” w Bielcach (tel. 373-231 22 413) p. Eweliny Maszerowej, która pomoże zorganizować pobyt w Mołdawii

Marek A. Koprowski