Młodzi śladami łagierników

Jak wielu z nas jest w stanie poświęcić kilka miesięcy na ciężką wyprawę przez tajgę, pustynię i góry, aby dowiedzieć się, gdzie leżą granice jego wytrzymałości i strachu, lecz przede wszystkim przypomnieć historię tych, którzy siedemdziesiąt lat wcześniej przemierzyli podobną drogę uciekając z sowieckiego łagru?

Trójkę młodych Polaków, którzy zdecydowali się na taką podróż można znaleźć na kartach książki pt. „Przez dziki Wschód”.

Opublikowana w ubiegłym roku przez Wydawnictwo Literackie książka autorstwa Tomasza Grzywaczewskiego stanowi opowieść o egzotycznej przygodzie, na którą zdecydowała się trójka młodych ludzi, chcących pokonać trasę ucieczki syberyjskich łagierników. Sama historia znana jest szerszej publiczności dzięki filmowi Petera Weira pt. „Niepokonani” (oryginalny tytuł – The Way back).

Obok interesującego opisu podróży i problemów, z którymi musieli zmierzyć się trzej młodzi Polacy (opisu w przeważającej części poświęconego syberyjskiej części wyprawy – fascynacja autora Syberią jest bardzo wyraźna przez całą książkę), znajdziemy w niej rozmyślania na temat historii Polski w XX wieku, a także wiele interesujących faktów i opowieści, którymi przeplatana jest fabuła.

Grzywaczewski przypomina wkład Polaków w zbadanie i opisanie Syberii, próbuje również naszkicować obraz dzisiejszej Polonii na tym obszarze. Książka posiada walor reportażowo-socjologiczny – poprzez historie ludzi, których podróżnicy spotykają na trasie swojej wyprawy oraz opisy rozmów z nimi, autor stara się oddać atmosferę podróży, a zarazem ująć zmiany zachodzące na przestrzeni ostatnich dwóch dekad w tej części świata. Pokazuje rozpad struktury i więzi społecznych na obszarze Syberii po upadku ZSRS (zestawiony z dynamicznym rozwojem zachodniej części Chin, przez którą również wiodła trasa podróży), ale również proste radości, które fundują ubogie życie mieszkańców Syberii. Zgodnie z kanonami opowieści podróżniczej, autor przeplata anegdotami historycznymi i politycznymi opisy trudów wyprawy, miejscowej kuchni, obyczajów oraz klimatu i krajobrazu (z kart książki przebija zachwyt autora nad syberyjską przyrodą).

Książkę szczególnie polecam wszystkim młodym, którzy szukają drogi i inspiracji do rozsądnego, a zarazem jednoznacznego wejścia w dorosłe życie, jak również starszemu pokoleniu pomstującemu (częściowo słusznie) nad bezideowością i słabością dzisiejszej młodzieży. Wielu młodych Polaków chce pamiętać o swojej historii i jest w stanie sporo dla jej upamiętnienia poświęcić. Trzech z nich już poznaliśmy.

Mateusz Kędzierski

Tomasz Grzywaczewski, Przez dziki Wschód, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2012