Kilka słów o Polskim Państwie Podziemnym

W innych okupowanych krajach nie udało się stworzyć takiej struktury podziemnej jak właśnie w Polsce.

„Dane mi przez Naczelnego Wodza w porozumieniu z rządem pełnomocnictwo dowodzenia w wojnie z najazdem na obszarze całego Państwa przekazuję gen. bryg. Michałowi Tadeuszowi Tokarzewskiemu – Karaszewiczowi z zadaniem prowadzenia dalszej walki o utrzymanie niepodległości i całości granic.” – Ten oto rozkaz z dnia 27 września 1939 roku rozpoczął działalność Polskiego Państwa Podziemnego. Działalność, która była fenomenem w czasie trwania II wojny światowej.

Na czym polegał ten fenomen? Przecież w innych krajach również istniały organizacje podziemne, oddziały partyzanckie. We Francji też istniał ruch oporu, w którym działało tysiące Polaków tam mieszkających. W innych krajach okupowanych również istniała jakaś aktywność konspiracyjna. Odpowiedzią na to pytanie jest słowo „państwo”. Otóż to w innych okupowanych krajach nie udało się stworzyć takiej struktury podziemnej jak właśnie w Polsce. Struktury, która działała w sposób skonsolidowany a nie chaotyczny, która działała jak państwo tyle, że w konspiracji.

Początek tej strukturze dała Służba Zwycięstwu Polski(SZP) powołana na podstawie wspomnianego powyżej rozkazu z 27 września 1939 roku. Była to organizacja rozpoczynająca budowę wojskowego pionu Polskiego Państwa Podziemnego. Już w 1940 roku zastąpił ją Związek Walki Zbrojnej(ZWZ) a 14 lutego 1942 roku Armia Krajowa(AK). Pion wojskowy szybko się rozwijał. Przy komendzie głównej tworzono oddziały i wydziały, rozwijano też struktury terenowe po każdy maleńki powiat czy gminę.

Polskie Państwo Podziemne to nie tylko pion wojskowy, ale też pion cywilny, który również był szeroko rozbudowany. Administracje cywilną stanowiła Delegatura Rządu na Kraj. Na jej czele stał Delegat Rządu na Kraj, który od roku 1944 był również wicepremierem w Rządzie RP na uchodźctwie. Delegatura składała się z departamentów, które zajmowały się różnymi dziedzinami życia publicznego np. oświatą. Generalnie podstawowym zadaniem administracji było przygotowanie do przejęcia kontroli nad państwem po odejściu okupanta. W Polsce podziemnej działały też sądy, które normalnie zatwierdzały wyroki w przeróżnych sprawach od zdrady ojczyzny po nawet zwykłe kradzieże. Działały największe partie polityczne od lewicy do prawicy skupione w Radzie Jedności Narodowej. Istniał bardzo szeroki nakład prasy konspiracyjnej od zwykłych ulotek, przez gazety po nawet książki. Można by tak wiele i wiele wymieniać tych mniejszych fenomenów, które składają się na ten duży w postaci właśnie Polskiego Państwa Podziemnego.

Dziś wiemy, że w jego działalność zaangażowało się wielu ludzi. W Armii Krajowej służyło około 380 tysięcy żołnierzy. Pamiętajmy też o żołnierzach NSZ i BCh. Te liczne organizacje również były częścią Polskiego Państwa Podziemnego. Częścią tego państwa na pewno nie była Armia Ludowa i Polska Partia Robotnicza. Te organizacje reprezentowały interes sowiecki zwalczając Polskę Podziemną wobec tego z pewnością nie mogły być jej częścią.

Polskie Państwo Podziemne formalnie zakończyło działalność 17 stycznia 1945 roku, kiedy to gen. Leopold Okulicki swoim rozkazem rozwiązał Armię Krajową. Lecz działalność podziemna wobec kolejnego sowieckiego okupanta dalej była prowadzona, trwała aż do 1963 roku, kiedy to poległ ostatni Żołnierz Wyklęty Józef Franczak ps. „Lalek”.

Mimo iż walka Polski Podziemnej nie była wtedy zwycięska dziś zwycięża pamięć o Bohaterach tamtych czasów. Pamiętajmy o nich!

“Alek”