Kamienne Mogiły

„Kamienne Mogiły” („Кам’яні Могили”) to ścisły rezerwat stepowy położony na ukraińskim Zaporożu o 40 km na północny wschód od dużego portowego miasta Mariupol nad Morzem Azowskim.

Rezerwat utworzony w 1927 r., zajmuje obecnie powierzchnię 456 ha i jest jedną z czterech części Ukraińskiego Rezerwatu Stepowego, obejmującego najcenniejsze fragment stepów zachowane we wschodniej części Ukrainy. Ochronie podlega tu fragment stepu u źródeł rzeki Karatysz. Unikatowy i surowy charakter krajobrazowi rezerwatu nadają sterczące wśród stepowej równiny zbudowane z nagich granitów stożkowate wzniesienia o wysokości bezwzględnej dochodzącej do 318 m n.p.m. i osiągające 70-100 wysokości względnej. Ze szczytów wzniesień rozciągają się rozległe widoki na dolinę rzeki i okoliczny step. W wielu miejscach znajdują się tu też pojedyncze, fantastycznie ukształtowane ogromne granitowe głazy i ich skupienia, a także szczeliny i płytkie jaskinie. W szczelinach pomiędzy skałami znajdują się liczne źródła, z których wypływają niewielkie potoki wpadające do rzeki Karatysz. W niektórych miejscach na nieprzepuszczalnym kamiennym podłożu tworzą się niewielkie mokradła i sadzawki.

W rezerwacie rośnie blisko 500 gatunków roślin. Są wśród nich zarówno gatunki stepowe, jak i gatunki bagienne, gatunki związane z podłożem granitowym, a nawet rośliny górskie. Do najrzadszych należą wśród nich m.in. krwawnik nagi – endemit, mający tu swoje jedyne stanowisko na świecie, górska paproć woodsia alpejska, której najbliższe znane stanowiska znajdują się o ponad 1000 km od rezerwatu, storczyk cuchnący, mieczyk błotny oraz stepowe trawy – ostnice, w tym bardzo rzadka ostnica granitowa. Rezerwat najpiękniej wygląda w maju, kiedy step pokrywa się kwiatami. W rezerwacie „Kamienne Mogiły” żyją także ssaki, m.in.: lisy, zające, jeże, skoczki stepowe, ślepce stepowe, susły stepowe i chomiki, oraz gady, jak: żmija stepowa, zaskroniec zwyczajny i zaskroniec czarnomorski. Do gniazdujących tu ptaków należą m.in.: błotniak stepowy, żołna i lelek. Bardzo bogata jest entomofauna rezerwatu licząca ponad 3000 gatunków.

Tekst i zdjęcia:

Grzegorz Rąkowski