Historycy: unia horodelska zapomniana, ale ważna jak lubelska

Unia zawarta w 1413 r. w Horodle jest niemal zapomniana, choć obok unii lubelskiej była to najważniejsza unia między Polską a Litwą – powiedział prof. Igor Kąkolewski z Muzeum Historii Polski, podczas konferencji w Zamku Królewskim w Warszawie. 2 października przypada 600-lecie unii.

Unia zawarta w Horodle 2 października 1413 roku wprowadziła wspólne sejmy i zjazdy polsko-litewskie dla rozstrzygania wspólnych spraw. W celu jej umocnienia 47 polskich rodów przyjęło do swoich herbów 47 rodzin bojarskich z Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Jak zapowiedziano na konferencji w Warszawie, 600 rocznicę unii horodelskiej, która zapoczątkowała ściślejszy związek państwowy Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego upamiętnią wystawa i konferencja naukowa w Zamościu.

„Wystawa opowiada o długim trwaniu unii horodelskiej, na której opierały się późniejsze akty unii. Mówimy też otwarcie o konfliktach między narodami Rzeczypospolitej. Przed powstaniem styczniowym, w 1861 roku odbyła się wielka manifestacja w Horodle, mająca pokazać jedność między narodami dawnej Rzeczpospolitej” – powiedział prof. Igor Kąkolewski. Zaznaczył jednocześnie, że w drugiej połowie XIX w. narody białoruski i ukraiński kształtowały swą tożsamość dystansując się od tradycji Rzeczpospolitej wielu narodów.

Na wystawie zostaną zaprezentowane liczne pergaminowe i papierowe dokumenty, m.in. kopia unii horodelskiej, pochodząca z 1529 roku oraz akt potwierdzenia przez Zygmunta Augusta unii lubelskiej z 1569 roku. W multimedialnej formie zostaną pokazane malowidła rusko-bizantyjskie z XV w. znajdujące się w kaplicy św. Trójcy w Lublinie, na których przestawiono m.in. Władysława Jagiełłę. Jak powiedział prof. Kąkolewski, malowidła te symbolizują spotkanie Wschodu i Zachodu. Będą również eksponaty XIX i XX wieczne pokazujące rolę unii horodelskiej w pamięci Polaków.

Wystawa „Od Horodła do Horodła. Unia horodelska – dzieje i pamięć (1413-2013)”, pod honorowym patronatem prezydenta RP, zostanie otwarta w Muzeum Zamojskim w Zamościu 28 września. Organizatorami wystawy są Muzeum Zamojskie i Muzeum Historii Polski.

Drugim wydarzeniem w 600 rocznicę unii horodelskiej będzie konferencja naukowa „Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich od Krewa do Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów”. Odbędzie się ona w Zamościu w dniach 27 i 28 września.

„Nasi przodkowie zawarli unię, która zapoczątkowała Rzeczpospolitą wielu narodów. Symboliczne zaślubiny Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego zawarte w Horodle dają wzór współpracy i wspólnego bycia w unii” – powiedział Andrzej Krzyżanowski, marszałek Stowarzyszenia Potomków Sejmu Wielkiego, współorganizatora konferencji.

PAP/Dzieje.pl/KRESY.PL